Transit ticaret, satın alınan malın, ülkemizin gümrük sahasına sokmadan transit geçirilerek veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılması anlamına gelmektedir. Dünyada gelişmiş ülkelerin ihracat hacimlerinde transit ticaret ve yeniden ihracat (re-export) önemli bir yer tutmaktadır. Mevzuat incelenerek bu konu hakkında bilgi sahibi olunabilir.
Transit Ticaret Nedir?
Transit ticaret, 2006 tarihli ve 26190 sayılı İhracat Yönetmeliğine göre yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da gümrük antreposundan satın alınan malın, ülkemizin gümrük sahasına sokmadan transit geçirilerek veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılması anlamına gelmektedir.
Ticaret süreçleri Gümrük Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı ve T.C. Merkez Bankası tarafından yayımlanan kurallara göre düzenlenmektedir.
Dünyada gelişmiş ülkelerin ihracat hacimlerinde transit ticaret ve yeniden ihracat (re-export) önemli bir yer tutmaktadır. Yeniden ihracat denilince dünyadan başlıca Birleşik Arap Emirlikleri, Hong Kong, Singapur ve Hollanda ülkeleri geliyor. Belçika, Almanya ve ABD ülkeleri de ihracatlarının en az yüzde 10’unu yeniden ihracat olarak gerçekleştiriyor. Örneğin, dünyanın en büyük yeniden ihracat ülkesi olarak bilinen Hong Kong, TİMREPORT Şubat sayısında belirtildiği üzere 2017 yılında 537,8 milyar dolarlık toplam ihracatının 488 milyar dolarını yeniden ihracat yolu ile gerçekleştirmiş.
Mevzuat Nasıl?
Transit ticaret ödeme şekli değil, bir ticaret şeklidir ve birçok vergi avantajı sunmaktadır. Türkiye’de yerleşik olarak, vergiye tabi çalışan, esnaf odalarına kayıtlı olan tüm tüzel ve gerçek kişiler bu şekilde ticaret yapabilmektedir.
Transit ticarette, malın hangi yerlerden sevk edildiğinin bir önemi bulunmamaktadır, sadece sevk evrakları malın girdiği ve çıktığı ülkenin mevzuatlarına göre düzenlenmelidir.
Hem uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış malların ticaretinin yapılması hem de ithalat ve ihracatın yapılması yasaklanan ülkelerle transit ticaret yapılması söz konusu değildir.
Gümrük İşlemleri
Transit ticaret işlemleri ülkemizin mevzuatı gereği ihracat ve ithalat düzenlemelerine tabi tutulmamaktadır. Bu nedenle, konu olan mallar için herhangi bir gümrük beyannamesi düzenlenmemekte ve gümrük vergisi ve harcı alınmamaktadır. Ancak bu mallar ülkemizden geçecek veya antrepolar, serbest bölgeler arası taşıma işlemi yapılacak ise transit rejimi çerçevesinde gümrük beyannamesi düzenlenmesi gerekmektedir.
İthalat ve ihracatta uygulanan tüm ödeme şekilleri, bu ticaret şeklinde de uygulanabilmektedir.
Fatura İşlemleri
Yurtdışından, antrepodan veya serbest bölgelerden alınarak yine bu yerlere satılan mallar için Vergi Usul Kanunu’nun 232. Maddesine göre fatura kesilmek zorundadır. Maliye Bakanlığına göre, transit ticaret yapan e-arşiv mükellefi kişilerin e-arşiv fatura düzenlemesi gerekmektedir.
Vergiler
Transit ticaret ile satın alınan ve satılan mallar ithalat ve ihracat sayılmaması nedeniyle yapılan işlemler, İthalat Rejim Kararı ve Yönetmeliği/ İhracat Rejimi Kararı ve İhracat Yönetmeliği hükümlerine tabi tutulmamaktadır. Bu nedenle, buna konu olan malların satışları gelir vergisi kanunu 40/1. maddesinin kapsamı dışındadır.
Transit ticarete konu olan mallara yönelik ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fonlar tahsil edilmemektedir.
Satın alınan ve satılan mallarla ilgili düzenlenen kağıtlar damga vergisinden muaf tutulmaktadır.
KDV
Transit ticaret vasıtasıyla gerçekleştirilen işlemlerde mallar genellikle Türkiye dışı bir ülkeden temin edilmekte ve yine Türkiye haricindeki bir ülkeye satılmaktadır. Bu nedenle, ticaret konusu mallar teslim sürecinde Türkiye gümrük bölgesinin dışında iken hem alım işleminin hem de teslimatın KDV beyannamesi kapsamına dahil edilmemektedir ve faturalandırma aşamasında KDV hesaplanmamalıdır. Antrepo ve serbest bölgelerden alınan malların yurtdışına, başka bir antrepoya yahut serbest bölgeye satılması halinde de aynı şekilde hem alım hem de satım işlemi KDV’den muaftır.
Ancak, ek olarak Türkiye üzerinden transit ticaret yapan yurt dışındaki firmalar için verilen gümrük müşavirliği hizmetlerinin Türkiye’de verilen birer hizmet olması nedeniyle, bu hizmetler KDV beyannamesi kapsamına dahildir ve KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.
2019’da İhracat En Çok Orta Amerika ve Afrika’da Arttı.
2018-2019 yılı TÜİK ihracat verileri incelendiğinde ise, Türkiye’nin ihracatını oransal olarak en fazla artırdığı bölgelerde Orta Amerika ve Karayipler’den sonra Afrika ülkeleri yer alıyor. Böylece 2019’da Afrika ülkelerine yapılan ihracat bir yılda yüzde 9,9 yükselerek 15,9 milyar dolara yaklaşmış durumda.
DİĞER BLOG YAZILARI
